truc tiep bong da c1Để quy hoạch trở thành động lực phát triển

Đây không phải là trường hợp cá biệt. Nhiều doanh nghiệp khác cũng gặp phải tình trạng dở khóc dở cười tương tự khi muốn đầu tư vào các dự án nhưng vướng mắc do truc tiep bong da c1 không kịp thời cập nhật hoặc không phù hợp với thực tế phát triển.

Luật truc tiep bong da c1 năm 2017 được kỳ vọng tạo ra một bước ngoặt thể chế quan trọng: thay thế hàng trăm truc tiep bong da c1 rời rạc, chồng chéo bằng một hệ thống tích hợp, thống nhất và minh bạch. Tuy nhiên, sau hơn sáu năm triển khai, đạo luật từng được ca ngợi như một cuộc "cách mạng truc tiep bong da c1" này đã xuất hiện những bất cập.

Trong khi đó, Việt Nam đang triển khai sáp nhập từ 63 tỉnh, thành xuống còn 34 đơn vị cấp tỉnh, nhằm tăng quy mô, gia tăng nội lực và hiệu quả quản lý. Quá trình tái thiết kế bố cục hành chính này chắc chắn sẽ kéo theo nhu cầu điều chỉnh truc tiep bong da c1 các tỉnh và vùng, đặt ra sát hạch cho khả năng thích ứng và tính linh hoạt của Luật truc tiep bong da c1 hiện hành.

Trong bối cảnh đó, việc nhìn lại một cách khách quan các ưu điểm và hạn chế của Luật truc tiep bong da c1 là cần thiết để chuẩn bị cho lộ trình cải cách sắp tới. Những hạn chế, bất cập và cản trở cho sự phát triển, dứt khoát phải bị loại bỏ.

Những điểm sáng không thể phủ nhận

Luật truc tiep bong da c1 2017 ra đời trong bối cảnh Việt Nam đang phải đối mặt với vấn đề truc tiep bong da c1 chồng chéo, manh mún. Việc thiết lập hệ thống truc tiep bong da c1 quốc gia theo 3 cấp (quốc gia, vùng, tỉnh) đã góp phần định hình trật tự thể chế cho truc tiep bong da c1 khác nhau, tránh tình trạng các truc tiep bong da c1 tài nguyên, đất đai, hạ tầng, xây dựng mâu thuẫn và xung đột với nhau.

Luật cũng yêu cầu công khai hóa truc tiep bong da c1 trên Cổng thông tin truc tiep bong da c1 quốc gia, đặt nền tảng cho việc xây dựng cơ sở dữ liệu số và giúp doanh nghiệp, người dân dễ tiếp cận thông tin. Một số địa phương đi đầu trong lập truc tiep bong da c1 như Quảng Ninh, Long An đã tận dụng tốt cơ hội để xây dựng tầm nhìn phát triển bài bản.

Những bất cập thực tiễn cần thẳng thắn nhìn nhận

Thứ nhất, mô hình tích hợp được lý tưởng hóa quá mức. Việc gom tất cả các loại truc tiep bong da c1 vào một bản tích hợp không phù hợp với đặc thù của từng lĩnh vực và địa phương. Mỗi loại truc tiep bong da c1 có phương pháp lập, thời hạn, mục tiêu khác nhau. Việc ép tích hợp vào một khuôn duy nhất dễ dẫn đến hình thức, rối rắm và khó điều chỉnh khi có thay đổi thực tế.

Thứ hai, thiếu quy định rõ ràng về mối quan hệ giữa các cấp độ truc tiep bong da c1 – từ truc tiep bong da c1 tổng thể quốc gia đến truc tiep bong da c1 ngành và truc tiep bong da c1 địa phương. Điều này gây khó khăn trong quá trình triển khai, dẫn đến tình trạng chờ đợi lẫn nhau giữa các cấp và ngành.

Thứ ba, Luật không đề cập đầy đủ đến truc tiep bong da c1 phân khu và truc tiep bong da c1 chi tiết – vốn là công cụ thiết yếu trong triển khai phát triển đô thị, phân bổ đất đai và thu hút đầu tư. Sự thiếu vắng này làm tê liệt khả năng điều hành cụ thể của cấp cơ sở, khiến địa phương "tay không bắt giặc" trong quản lý không gian phát triển.

Thứ tư, việc điều chỉnh truc tiep bong da c1 hiện nay gặp rất nhiều thủ tục hành chính, thậm chí phải trình lên trung ương, khiến nhiều dự án đầu tư bị đình trệ. Không những vậy, chính quyền địa phương còn phải tốn kém để thuê tư vấn, cập nhật dữ liệu, xin ý kiến... làm phát sinh chi phí lớn về thời gian và tài chính.

Thứ 5, việc truc tiep bong da c1 của địa phương thường không tích hợp hoặc "quên" tích hợp các truc tiep bong da c1 của các dự án đã được phê duyệt trước đó dẫn đến doanh nghiệp đang đúng thành sai trong truc tiep bong da c1. Doanh nghiệp lại phải chạy đôn chạy đáo để tích hợp truc tiep bong da c1 của dự án với truc tiep bong da c1 của địa phương. Lại một rừng thủ tục phải vượt qua, làm mất thời gian, cơ hội và tốn nhiều chi phí phát sinh…

Bài học từ thế giới: Linh hoạt, phân tầng và minh bạch

Thực tế cho thấy không có mô hình truc tiep bong da c1 tích hợp hoàn hảo nào trên thế giới. Nhưng có những quốc gia đã rất thành công trong việc điều tiết truc tiep bong da c1 một cách linh hoạt, hiệu quả.

Tại Hà Lan, truc tiep bong da c1 quốc gia chỉ đóng vai trò định hướng chiến lược – xác lập các hành lang phát triển, vùng sinh thái, năng lượng, đô thị… Các địa phương có toàn quyền triển khai truc tiep bong da c1 chi tiết, miễn là không mâu thuẫn với khung chung. Điều này tạo ra sự linh hoạt cần thiết và khuyến khích tính sáng tạo địa phương.

Hàn Quốc thì duy trì đồng thời nhiều loại truc tiep bong da c1 – từ truc tiep bong da c1 phát triển vùng đến truc tiep bong da c1 chuyên ngành. Khi có xung đột giữa các truc tiep bong da c1, nước này không "ép tích hợp" mà có cơ chế hòa giải và điều chỉnh linh hoạt.

Singapore đi xa hơn: tất cả truc tiep bong da c1 đều được số hóa, công bố trên nền tảng bản đồ số cho toàn dân, nhà đầu tư và cơ quan công quyền cùng tiếp cận, phản biện, theo dõi và cập nhật. Thủ tục lập và phê duyệt được rút gọn tối đa nhờ hệ thống công nghệ đồng bộ và năng lực kỹ trị cao.

Bài học rút ra rất rõ: không tích hợp bằng mệnh lệnh hành chính, mà bằng công cụ dữ liệu, sự minh bạch và phân quyền rõ ràng.

Khuyến nghị sửa đổi: Để truc tiep bong da c1 trở thành động lực phát triển

Một là, cần thiết kế lại Luật truc tiep bong da c1 theo mô hình phân tầng – phối hợp – phân quyền. Trong đó, cấp trung ương định hướng chiến lược, các bộ, ngành lập truc tiep bong da c1 ngành riêng, còn địa phương tập trung vào truc tiep bong da c1 phân khu, chi tiết và triển khai.

Hai là, luật hóa trở lại truc tiep bong da c1 phân khu và chi tiết như các cấp truc tiep bong da c1 có giá trị pháp lý rõ ràng, trao công cụ điều hành cho cấp cơ sở.

Ba là, thay vì tích hợp cứng nhắc, cần cho phép tồn tại nhiều lớp truc tiep bong da c1 có thể đối thoại và điều chỉnh lẫn nhau thông qua cơ chế hòa giải truc tiep bong da c1.

Bốn là, phân cấp thực chất cho địa phương trong việc điều chỉnh truc tiep bong da c1 để rút ngắn thời gian phản ứng với cơ hội đầu tư, đổi mới.

Năm là, đẩy mạnh số hóa và công khai dữ liệu truc tiep bong da c1, kết nối hệ thống thông tin giữa các cấp, các ngành để tạo nền tảng cho sự minh bạch và phối hợp hiệu quả.

Như Thủ tướng Phạm Minh Chính gần đây đã nêu rất rõ định hướng đột phá: Cơ quan quản lý xây dựng các truc tiep bong da c1, tiêu chuẩn, quy chuẩn, các điều kiện cần thiết khác rồi công bố công khai, người dân, doanh nghiệp cứ thế làm theo truc tiep bong da c1, quy chuẩn, tiêu chuẩn, điều kiện, làm những gì luật pháp không cấm; còn chính quyền thay vì phải tiền kiểm, cấp phép thì tăng cường hậu kiểm, kiểm tra, giám sát.

Cải cách để không lỡ nhịp phát triển

Luật truc tiep bong da c1 là nỗ lực lớn trong cải cách thể chế. Nhưng chính vì kỳ vọng lớn, nên khi thực thi chưa đúng, hệ lụy lại càng nghiêm trọng. Trong bối cảnh Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ với các chương trình sáp nhập hành chính, thu hút FDI chiến lược, phát triển hạ tầng quy mô lớn và chuyển đổi số toàn diện – không thể để truc tiep bong da c1 trở thành lực cản.

Đã đến lúc cần sửa luật – không phải để phủ nhận nỗ lực cải cách ban đầu, mà để hoàn thiện thể chế phù hợp với thực tiễn và khát vọng phát triển. truc tiep bong da c1 phải trở lại đúng vai trò: là tầm nhìn dẫn đường, là công cụ tổ chức không gian phát triển, là động lực để quốc gia vươn lên.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng

theo Chinhphu