Bài 3: Cải cách mạnh mẽ về thuế để đất nước hùng cường, thịnh vượng truc tiep bong da c1 thế kỷ 21

Một hệ thống truc tiep bong da c1ế lỗi thời, phức tạp và thiếu minh bạch không chỉ cản trở doanh nghiệp mà còn làm suy yếu toàn bộ nền kinh tế. Ngược lại, một hệ thống truc tiep bong da c1ế đơn giản, công bằng và linh hoạt có thể trở thành đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng, khơi thông nguồn lực và nuôi dưỡng động lực đổi mới.

Tại Việt Nam, hệ thống thuế hiện hành đã góp phần quan trọng vào công cuộc phát triển đất nước truc tiep bong da c1 suốt nhiều thập niên qua. Tuy nhiên, những thay đổi nhanh chóng của môi trường quốc tế và yêu cầu phát triển truc tiep bong da c1 nước đang đặt ra một nhu cầu cấp thiết: Phải cải cách hệ thống thuế không chỉ về kỹ thuật, mà trước hết là về tư duy.

Gần đây nhất, ngày 18/4, tại phiên họp Chính phủ chuyên đề pháp luật, khi cho ý kiến về dự án Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có những ý kiến chỉ đạo rất chiến lược. Đó là cần rà soát, thiết kế chính sách mang tính đổi mới mạnh mẽ, cách mạng, đột phá hơn nữa truc tiep bong da c1 lĩnh vực này. Thủ tướng cũng đã nhiều lần nhấn mạnh yêu cầu số hóa hoạt động thu chi ngân sách, đặc biệt là áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Chúng ta không thể bước vào nền kinh tế số, không thể khơi dậy sức mạnh của khu vực tư nhân, càng không thể minh bạch hóa toàn bộ nền kinh tế nếu tiếp tục duy trì một hệ thống truc tiep bong da c1ế nặng tính hành chính, cứng nhắc và thiếu phản ứng chính sách linh hoạt. truc tiep bong da c1ế khoán cho hàng triệu hộ kinh doanh cá thể, thủ tục hoàn truc tiep bong da c1ế rườm rà, nguy cơ gian lận thương mại – tất cả đang là những điểm nghẽn thể chế rõ nét.

Những điểm nghẽn truc tiep bong da c1 hệ thống thuế hiện nay

Thứ nhất, truc tiep bong da c1ế khoán áp dụng cho hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể là một bất cập lớn. Về cơ bản, doanh truc tiep bong da c1 thực tế thường cao hơn nhiều mức truc tiep bong da c1ế khoán, dẫn đến nguy cơ thất truc tiep bong da c1 ngân sách, đồng thời có thể tạo ra cơ chế "thỏa truc tiep bong da c1ận ngầm" giữa cán bộ truc tiep bong da c1ế và người nộp truc tiep bong da c1ế, làm nảy sinh tiêu cực, thất truc tiep bong da c1 ngân sách và mất công bằng. Quan trọng hơn, hình thức khoán này khiến Chính phủ không thể nắm bắt chính xác quy mô nền kinh tế thực, từ đó suy yếu năng lực hoạch định chính sách vĩ mô.

Thứ hai, cơ chế thuế VAT hiện nay vừa phức tạp vừa rủi ro. Doanh nghiệp phải tuân thủ nhiều tầng nấc chứng từ, hóa đơn, hồ sơ đầu vào – đầu ra; truc tiep bong da c1 khi thủ tục hoàn thuế kéo dài, dễ phát sinh tiêu cực, chiếm dụng vốn và làm méo mó môi trường kinh doanh, cũng như nguy cơ gian lận thương mại phi thuế quan.

Thứ ba, hệ thống truc tiep bong da c1ế còn nặng tính hành chính, chưa vận hành dựa trên dữ liệu thời gian thực. Mức độ tích hợp công nghệ và kết nối dữ liệu còn thấp, chưa hình thành được một hệ sinh thái truc tiep bong da c1ế số đúng nghĩa – nơi mọi giao dịch được ghi nhận, xử lý và phản ánh vào điều hành chính sách ngay tức thời.

Thứ tư, chính sách thuế chưa đủ linh hoạt truc tiep bong da c1 ứng phó với môi trường quốc tế biến động. truc tiep bong da c1 khi một số nước sử dụng hoàn thuế ngay tại chỗ để thúc đẩy "xuất khẩu tại chỗ" và khuyến khích tiêu dùng quốc tế, nếu chúng ta không phản ứng nhanh, bị động trước các cú sốc thương mại và tài chính toàn cầu sẽ là một hạn chế và thiệt thòi lớn.

Thiết kế lại hệ thống truc tiep bong da c1ế theo hướng thông minh – linh hoạt – đồng hành- minh bạch

Cải cách hệ thống truc tiep bong da c1ế Việt Nam phải được nhìn nhận như một nỗ lực thiết kế lại thể chế – không chỉ sửa chữa kỹ truc tiep bong da c1ật, mà là tái cấu trúc tư duy và công cụ điều phối phát triển.

Thứ nhất, truc tiep bong da c1ế phải chuyển từ vai trò chủ yếu là truc tiep bong da c1 ngân sách sang vai trò kiến tạo phát triển. Hệ thống truc tiep bong da c1ế cần thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, khuyến khích khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và đầu tư xanh. truc tiep bong da c1ế cũng cần phân hóa để điều tiết các hoạt động tiêu cực như đầu cơ bất động sản, gây ô nhiễm môi trường hoặc sử dụng tài nguyên không hiệu quả.

Thứ hai, cần phản ứng chính sách linh hoạt hơn nữa. Việc hoàn truc tiep bong da c1ế ngay cho du khách, triển khai xuất khẩu tại chỗ hoặc linh hoạt theo vùng, theo lĩnh vực là những chính sách cần được Việt Nam nghiên cứu và nội luật hóa để nâng cao khả năng phản ứng chính sách vĩ mô.

Thứ ba, cần dừng lại cơ chế truc tiep bong da c1ế khoán càng sớm càng tốt và bài toán truc tiep bong da c1ế khoán nên được giải bằng công nghệ số thay vì tăng cường bộ máy hành chính. Cần thay hình thức khoán bằng mô hình "truc tiep bong da c1ế tối giản" với tỷ lệ truc tiep bong da c1 nhỏ (1–2%) tính trên doanh truc tiep bong da c1 thực, được ghi nhận qua máy POS, ví điện tử hoặc QR code. Kết hợp với hạ tầng số hóa, Việt Nam có thể vừa đảm bảo công bằng, vừa giảm chi phí hành chính.

Thứ tư, cần thiết lập hệ sinh thái thuế thông minh, truc tiep bong da c1 đó mọi quy trình từ kê khai, nộp, hoàn, kiểm tra thuế đều được tự động hóa và kết nối với các nền tảng dữ liệu quốc gia: ngân hàng, hải quan, dân cư, đất đai, thương mại điện tử. Khi đó, dữ liệu sẽ trở thành nền tảng để Nhà nước thiết kế chính sách linh hoạt, kịp thời và chính xác.

Thứ năm, quan hệ giữa cơ quan truc tiep bong da c1ế và doanh nghiệp phải chuyển hóa từ "quản lý" sang "đồng hành". Người nộp truc tiep bong da c1ế cần được hỗ trợ, tư vấn và hướng dẫn rõ ràng, bên cạnh việc kiểm tra, xử phạt các hành vi vi phạm.

Bài học quốc tế về hệ thống truc tiep bong da c1ế kiến tạo

truc tiep bong da c1 các quốc gia có năng lực cạnh tranh cao trên thế giới, một điểm chung nổi bật là họ đều sở hữu hệ thống thuế vừa đơn giản, minh bạch, vừa có khả năng điều tiết hiệu quả mà không cản trở động lực phát triển. Ở những nền kinh tế như Singapore, Estonia hay New Zealand… thuế không phải là một gánh nặng, mà là một thiết kế thể chế tinh gọn, đồng hành và nuôi dưỡng tăng trưởng.

Singapore là ví dụ điển hình cho mô hình truc tiep bong da c1ế thân thiện với phát triển. Với truc tiep bong da c1ế truc tiep bong da c1 nhập doanh nghiệp giữ ở mức cố định 17%, truc tiep bong da c1ế truc tiep bong da c1 nhập cá nhân theo biểu lũy tiến hợp lý và mức truc tiep bong da c1ế VAT tương đối thấp, quốc gia này đã xây dựng được một môi trường truc tiep bong da c1ế vừa minh bạch, vừa dễ dự đoán – yếu tố cực kỳ quan trọng đối với đầu tư dài hạn. Thủ tục kê khai và nộp truc tiep bong da c1ế được số hóa tối đa, thời gian xử lý ngắn, cơ chế hoàn truc tiep bong da c1ế rõ ràng, ít rủi ro cho cả doanh nghiệp lẫn cơ quan truc tiep bong da c1ế. Nhờ đó, Singapore không cần chạy theo các ưu đãi phức tạp, mà vẫn truc tiep bong da c1 hút được các nhà đầu tư toàn cầu nhờ sự ổn định và minh định thể chế.

Estonia, truc tiep bong da c1 khi đó, lại dẫn đầu thế giới về mô hình thuế gắn với chính phủ số. Tại đây, toàn bộ quy trình thuế – từ kê khai, nộp thuế đến giám sát và kiểm toán – đều được thực hiện truc tiep bong da c1 vài phút thông qua nền tảng số quốc gia. Một điểm đột phá khác là chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp bằng 0 nếu lợi nhuận được tái đầu tư. Cách tiếp cận này không những khuyến khích tích lũy và mở rộng sản xuất, mà còn làm giảm đáng kể các hành vi lách thuế phức tạp, tạo ra mối quan hệ lành mạnh hơn giữa doanh nghiệp và Nhà nước.

New Zealand là trường hợp hiếm hoi trên thế giới xây dựng được một hệ thống truc tiep bong da c1ế tối giản đến mức gần như không tạo ra chi phí tuân thủ. Không truc tiep bong da c1ế tài sản quy mô lớn, không truc tiep bong da c1ế thừa kế, không truc tiep bong da c1ế truc tiep bong da c1 nhập từ đầu tư cá nhân – chỉ còn lại một số ít sắc truc tiep bong da c1ế chính như truc tiep bong da c1ế tiêu dùng (GST), truc tiep bong da c1ế truc tiep bong da c1 nhập cá nhân và truc tiep bong da c1ế truc tiep bong da c1 nhập doanh nghiệp. Dù đơn giản như vậy, nhưng nhờ cơ chế rõ ràng, nhất quán và minh bạch tuyệt đối, tỷ lệ tuân thủ truc tiep bong da c1ế tại đây đạt mức rất cao mà không cần đến biện pháp cưỡng chế.

Từ các mô hình này, một thông điệp nổi bật có thể rút ra cho Việt Nam: càng minh bạch, càng số hóa, càng đơn giản, thì hệ thống thuế càng bền vững. Thuế, nếu được thiết kế như một cấu phần truc tiep bong da c1 hạ tầng thể chế phát triển – thay vì chỉ là công cụ hành chính thu ngân sách – sẽ trở thành nền tảng vững chắc cho một nền kinh tế sáng tạo, hiệu quả và tự cường.

Giải pháp thể chế cho Việt Nam

Một cuộc cải cách truc tiep bong da c1ế thành công không thể chỉ dừng lại ở những điều chỉnh rải rác về kỹ truc tiep bong da c1ật hay sửa đổi từng sắc truc tiep bong da c1ế riêng lẻ. Điều Việt Nam cần lúc này là một chương trình cải cách có tính tổng thể và hệ thống, được dẫn dắt bởi một tư duy thể chế rõ ràng, với hành động đồng bộ trên tất cả các trụ cột: luật pháp, cơ cấu truc tiep bong da c1ế, công nghệ, tổ chức bộ máy và chất lượng nguồn nhân lực.

Trước hết, hệ thống pháp luật về thuế cần được tái cấu trúc theo hướng tích hợp, minh bạch và dễ thực thi. Thay vì tồn tại rời rạc nhiều luật thuế riêng biệt như hiện nay, có thể xây dựng Bộ luật Thuế thống nhất, đóng vai trò là khuôn khổ pháp lý nền tảng cho toàn bộ hệ thống chính sách thuế quốc gia. Bộ luật này không chỉ phải rõ ràng về nội dung và quy trình, mà còn phải đặt con người – cả người nộp thuế và người thực thi – vào trung tâm thiết kế, đảm bảo khả năng thực hiện cao nhất truc tiep bong da c1 thực tế.

Trên cơ sở đó, cần cơ cấu lại hệ thống các sắc truc tiep bong da c1ế theo hướng hiện đại, phản ánh đúng bản chất nền kinh tế số và ưu tiên phát triển bền vững. Vai trò của truc tiep bong da c1ế VAT cần được xem xét lại một cách nghiêm túc, từng bước giảm dần sự phụ truc tiep bong da c1ộc vào sắc truc tiep bong da c1ế này để chuyển sang các hình thức truc tiep bong da c1ế tiêu dùng thông minh, được ghi nhận qua dữ liệu số hóa. Đồng thời, Việt Nam cần phát triển những sắc truc tiep bong da c1ế mới có tính điều tiết hiệu quả và bền vững hơn, như truc tiep bong da c1ế số đối với nền kinh tế kỹ truc tiep bong da c1ật số, truc tiep bong da c1ế carbon để ứng phó biến đổi khí hậu, và truc tiep bong da c1ế tài sản lũy tiến nhằm điều tiết sự tích tụ quá mức và đảm bảo công bằng xã hội.

Giải quyết tận gốc vấn đề thuế khoán cũng là một ưu tiên chiến lược. Thay vì duy trì hình thức khoán mang nặng tính cảm tính và dễ phát sinh tiêu cực, cần chuyển sang mô hình thu thuế dựa trên dữ liệu thực, với sự hỗ trợ của công nghệ số. Khi các giao dịch được ghi nhận tự động qua máy POS, ví điện tử, tài khoản ngân hàng hoặc QR hóa đơn, việc thu thuế sẽ trở nên chính xác, minh bạch và giảm thiểu tối đa chi phí hành chính. Đây không chỉ là bước đi kỹ thuật, mà là một cuộc cách mạng quản trị truc tiep bong da c1 mối quan hệ giữa Nhà nước và người nộp thuế.

Tất cả những điều này chỉ có thể thực hiện được nếu Việt Nam đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện truc tiep bong da c1 ngành thuế. Cần xây dựng một hệ sinh thái dữ liệu thuế thống nhất và tích hợp, truc tiep bong da c1 đó mọi thông tin từ dân cư, đất đai, doanh nghiệp, ngân hàng, thương mại điện tử và hải quan đều được kết nối, xử lý đồng thời bằng trí tuệ nhân tạo và phục vụ cho mục tiêu điều hành chính sách vĩ mô. Khi đó, Nhà nước không chỉ nắm được quy mô nền kinh tế thực mà còn có thể thiết kế chính sách tài khóa một cách linh hoạt, chính xác và kịp thời.

Để bảo đảm định hướng cải cách không bị đứt đoạn và có đủ sức mạnh thể chế, có thể thành lập một Ủy ban Cải cách truc tiep bong da c1ế Quốc gia, hoạt động chuyên sâu, với sự tham gia của các nhà hoạch định chính sách, giới chuyên gia, đại diện cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Ủy ban này cần có quyền nghiên cứu, đề xuất và giám sát cải cách truc tiep bong da c1ế một cách xuyên suốt, trở thành trung tâm thúc đẩy cải cách trên tinh thần khách quan, khoa học và lắng nghe đa chiều.

Cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng, là cải cách đội ngũ cán bộ truc tiep bong da c1ế – những người sẽ trực tiếp vận hành hệ thống truc tiep bong da c1ế mới. Tư duy "kiểm tra – cưỡng chế" cần được thay thế bằng tư duy "tư vấn – đồng hành". Cán bộ truc tiep bong da c1ế phải trở thành những chuyên gia về pháp luật, công nghệ và giao tiếp công vụ, để có thể hỗ trợ người nộp truc tiep bong da c1ế thực hiện nghĩa vụ một cách truc tiep bong da c1ận lợi, minh bạch và đúng pháp luật.

Cải cách truc tiep bong da c1ế, xét cho cùng, là cải cách lòng tin. Và lòng tin đó chỉ có thể được thiết lập nếu hệ thống truc tiep bong da c1ế được xây dựng trên nền tảng của minh bạch, công bằng, hiện đại và phục vụ.

truc tiep bong da c1ế – nền tảng cho một quốc gia thông minh và phát triển

truc tiep bong da c1ế không còn là chuyện kỹ truc tiep bong da c1ật của ngành tài chính, mà đã trở thành câu chuyện lớn của quốc gia. Một hệ thống truc tiep bong da c1ế tốt sẽ không chỉ mang lại nguồn truc tiep bong da c1, mà còn tạo ra lòng tin, khơi dậy trách nhiệm công dân, thúc đẩy doanh nghiệp trưởng thành và Nhà nước trở nên thông minh hơn, có thêm nguồn lực cho phát triển và tăng tính cạnh quốc tế.

truc tiep bong da c1 bối cảnh quyết tâm cải cách, hoàn thiện thể chế đang đươc Đảng, Nhà nước đặt ra mạnh mẽ chưa từng có, với quan điểm thể chế là "đột phá của đột phá" nhưng cũng đang là "điểm nghẽn của điểm nghẽn", đồng thời phát triển kinh tế tư nhân là một động lực quan truc tiep bong da c1 nhất của tăng trưởng, cải cách thuế, nếu làm đúng và đủ, sẽ mở đường cho cải cách thể chế, cải cách hành chính và cải cách kinh tế. Thuế – nếu được thiết kế lại đúng cách – sẽ không còn là gánh nặng, mà sẽ trở thành nền móng cho một quốc gia thông minh, công bằng và hùng cường, thịnh vượng, người dân ngày càng ấm no hạnh phúc truc tiep bong da c1 thế kỷ 21.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng

Theo Chinhphu