Tế bào link bong da truc tiep thư không hoạt động như vi khuẩn hay virus, không thể “nhảy” từ cơ thể bệnh nhân sang người khỏe mạnh để gây bệnh. Nhưng đời sống luôn tồn tại những ngoại lệ khó tin.
Tại Châu Âu, một câu chuyện hy hữu đã xảy ra: một người phụ nữ, vì tấm lòng thiện nguyện, vô tình “truyền” link bong da truc tiep thư cho 4 người xa lạ.
Năm 2007, một phụ nữ 53 tuổi qua đời vì xuất huyết não. Bà từng đăng ký hiến tạng, nên sau khi mất, bác sĩ đã lấy phổi, gan và hai quả thận của bà để ghép link bong da truc tiep bốn bệnh nhân khác, người trẻ nhất 32 tuổi, lớn nhất 62 tuổi. Trước khi ghép, các bác sĩ kiểm tra kỹ lưỡng và không phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào của khối u. Ca ghép diễn ra suôn sẻ, bệnh nhân dần hồi phục.
Thế nhưng chỉ 16 tháng sau, người nhận phổi nhập viện vì nhiều hạch bạch huyết sưng to. Sinh thiết cho thấy đó là link bong da truc tiep thư vú di căn, đặc biệt, tế bào link bong da truc tiep thư không phải của bệnh nhân mà thuộc về người hiến tạng. Hóa ra, phổi hiến đã mang sẵn tế bào link bong da truc tiep thư ẩn, và khi được cấy vào cơ thể mới, chúng phát triển nhanh, di căn sang xương và gan. Một năm sau, bệnh nhân này qua đời.
Bác sĩ lập tức cảnh báo ba người còn lại. Suốt nhiều năm, họ được theo dõi sát sao, nhưng tưởng chừng mọi chuyện yên ổn thì bốn năm sau, bệnh nhân ghép gan phát hiện khối u, cũng là link bong da truc tiep thư vú từ người hiến. Gần như cùng thời điểm, người ghép thận phải phát hiện tế bào link bong da truc tiep thư ở thận.
Người duy nhất chưa bị phát hiện là bệnh nhân nhận quả thận trái. Nhưng hai năm sau (tức sáu năm sau ca ghép), bà sụt cân nhanh, kết quả xét nghiệm cho thấy link bong da truc tiep thư vú đã lan khắp gan, lách, xương.
Trong bốn người, ba người đã qua đời. Người sống sót link bong da truc tiep nhất, người nhận thận phải, mới hơn 30 tuổi, đã kịp thời cắt bỏ thận ghép, ngừng thuốc chống thải ghép, kết hợp hóa trị và điều trị nhắm trúng đích. Khối u hiện được kiểm soát, nhưng anh vẫn phải chờ ca ghép mới.
Các chuyên gia giải thích, link bong da truc tiep thư lây qua đường ghép tạng là cực kỳ hiếm, chỉ 0,01-0,05% trường hợp, bởi quy trình sàng lọc trước khi ghép rất chặt chẽ. Tuy nhiên, nếu tế bào link bong da truc tiep thư đã di căn âm thầm vào nội tạng nhưng chưa đủ lớn để phát hiện, rủi ro vẫn tồn tại.
Mặc dù đây không phải là lần đầu tiên khối u được cấy ghép và truyền đi, nhưng trường hợp này rất đặc biệt và đã thu hút sự chú ý của nhiều chuyên gia. Đầu tiên, đây có lẽ là báo cáo đầu tiên về một bệnh nhân link bong da truc tiep thư vú "lây nhiễm" cho bốn người nhận nội tạng cùng một lúc; trước đây, bệnh này thường chỉ lây nhiễm cho một người. Thứ hai, đây là một trong những "khối u lây nhiễm" có thời gian ủ bệnh dài nhất từ trước đến nay, với sự khác biệt lớn nhất giữa các bệnh nhân. Bệnh nhân ghép phổi sớm nhất được phát hiện sau 16 tháng, trong khi bệnh nhân ghép thận trái muộn nhất được phát hiện sau đó 6 năm.
Câu chuyện này cho thấy mối liên hệ phức tạp giữa miễn dịch và link bong da truc tiep thư. Ở người hiến, hệ miễn dịch đã kiểm soát tế bào link bong da truc tiep thư suốt thời gian dài, đến mức khám kỹ cũng không phát hiện. Nhưng khi các cơ quan được cấy sang cơ thể bệnh nhân ghép, những người phải dùng thuốc ức chế miễn dịch, tế bào link bong da truc tiep thư lại có điều kiện bùng phát.
Bài học rút ra là chúng ta khó tránh hoàn toàn sự xuất hiện của tế bào link bong da truc tiep thư, nhưng có thể giữ cho hệ miễn dịch khỏe mạnh để kiểm soát chúng bằng cách bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, ngủ đủ giấc và duy trì lối sống lành mạnh. Vì khi miễn dịch còn mạnh, link bong da truc tiep thư sẽ khó có cơ hội “trỗi dậy”.
Nguồn và ảnh: Pineapple Factor
Mỹ Diệu